کتاب « تئاتر مولتی مدیا » اخیرا در سالن اسکویی خانه تئاتر رونمایی شد .
فاطمه مشهدی باقر استاد دانشگاه در یادداشتی که برای سایت خانه تئاتر فرستاده نگاه جامعی به این کتاب دارد .
متن یادداشت به شرح زیر است :
هنر مانند انسان ها زاده می شود، بالنده می شود و حتی می میرد. برای زنده ماندن هنر باید آن را چون مردمان، با عرصه ی روز همراه کرد .از سویی، هنر را می توان بازتاب نگاه مردمان یک سرزمین هم دانست از این رو هنری میمیرد و یا هنری می بالد. هنرهای زنده در گذر زمان نه تنها فراموش نمی شوند بلکه با راه و نگاه رهگذران ادوار، ادامه می یابند و هر کدام از این رهگذران، خنیاگر راه و نگاه خود خواهند بود . در این مسیر دستاورد ها نیز چون رهاورد، با هنر آمیخته می شود و ما شاهد دگردیسی هنری هستیم که ریشه در آغازین زمان خود دارد تا فراسو را همچنان طی کند . هنرهای مرده اما این سیر را ادامه نمی دهند، چه بسا در ازمنه ای، ادامه زندگی نمی یابند . گاهی اصرار بر ادامه سبک و سیاق گذشتگان، خود از دلایل میرایی هنری ست که نباید به احتضار کشیده می شد . تئاتر نیز از این مهم مستثنی نیست، تئاتر فراخور نیاز مردم و میزان دستاوردهایشان ادامه حیات داده است . در روزگارانی که گذشته است، تئاتر مالتی مدیا در پیج و خم روزگار، جامه ای نو به تن اجرا کرد و در قامتی شگرف، ایستاد . این قامت و شگرفی را می توان در کتاب تازه روانه بازار شده ی بنفشه اعرابی به همین نام مورد مطالعه قرار داد . بنفشه اعرابی دانش اندوخته هنر های نمایشی با گرایش کارگردانی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه تربیت مدرس است .
بنفشه اعرابی فعالیت حرفه ای خود را از سال ۱۳۷۸ آغاز کرده است و تا کنون بی شمار کار های اجرایی در کارنامه خود دارد از آن همه می توان دو اجرا از اجراهایی که در تئاتر مالتی مدیا به ظهور رسید نام برد؛ گل های میخک و پیکنولپسی . در گل های میخک بنا بر نگاه اعرابی، دوربین های مدار بسته در سقف کار گذاشته شد و در اتاق فرمان با سوییچر، تماشاگران نظاره گر خود نیز بر صحنه بودند. در این اجرا اعرابی با هدف دخیل کردن تماشاگر در اجرا به منظور همذات پنداری دست به این گونه ی اجرایی زد. تئاتر دیگر او به نام پیکنولپسی نیز با چند تکنیک مهم مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. حرکات تکرار شونده بر مبنای تکنیک های انیمیشن صورت گرفت و با تکنیک مپینگ با پردازش تصاویر بر فضایی به غیر از پرده پروجکشن تدبیر شد. او با آوردن مکعب متحرک که بیشتر تداعی کننده گاری بر صحنه بود، آن را محل ظهور تصاویر انیمیشن کرد. تصاویر انیمیشن که توسط او طراحی شده بود بر روی مکعب متحرک بر صحنه مپینگ می شد . او حتی از بدن بازیگر برای نمایش تصاویر به شکل مپینگ بهره برد. او تئاتر پیکنولپسی را در سال ۹۲ بر صحنه تئاتر شهر به اجرا برد .بنفشه اعرابی علاوه بر این که خود از هنرمندان تئاتر مالتی مدیا می باشد در کسوت مدرس دانشگاه نیز با پیشینه ای بیش از یک دهه تدریس، نگارشی قابل تامل را در کتاب خود؛ تئاتر مالتی مدیا رقم زده است . نگارش این کتاب به شدت در جهت جبران بخشی از فقدان جدی این مبحث در منابع درسی، قابلِ تقدیر است.
اگر چه ایران ما فراخور شرایطی که پیموده است در رسیدن به این گونه اجرا، راه زیادی را در پیش دارد اما زیبایی این کار پژوهشیِ مهم این است که ما را در جایگاهِ رصد کننده، در جریان حالات و چگونگی تئاتر پیشروی جهان، قرار می دهد از تاریخ کاملی که تئاتر مالتی مدیا طی کرده است تا چرایی های رسیدن به این عرصه و دستاوردهایی که فراخور زمانه خود داشته است . در این کتاب ما با منابع مهم این گونه اجرا آشنا می شویم و همچنین چرایی دستیابی به این شیوه از ابعاد مختلف و رودیکردهای مرتبط. در کتاب تئاتر مالتی مدیا با گونه ی نوشتاری که مولف تدبیر کرده است ما را در گام نخست از موضع گیری نسبت به این اجرای پیش رو، خلع سلاح می کند . نوشتار این اثر از حیث نگاه و کتابت به گونه ای ست که حتی می تواند برای سردمداران تئاتر کلاسیک که میلی به ورود دستاوردهای تکنولوژیکی و رسانه ای به این گستره عظیم ندارند، زمزمه ای نجواگرایانه داشته باشد. گویا نثر مولف با هشیاری به سد دفاعی خوانندگانی که نمی خواهند مبحثی چنین سیال را بدانند، نشانه گرفته است و تا جایی که قلم نویسنده ره می پیماید، نیوشا شدن اثر را با خود تا نهایی ترین مبحث، حفظ می کند.
لازم به ذکر است که گاهی عوامل کشتار هنر، چهارچوبی ست که متولیان آن در زمان خلق به آن اصرار دارند، نویسنده کتابِ مرجع تئاتر مالتی مدیا گویا این مهم را می داند و به شکل هوشمندانه قلم را در جهت تشکیل عرصه تفاهم به دست گرفته است. کتاب حاضر با توضیح مبسوط پیرامون تئاتر مالتی مدیا و چیستی آن تا تاریخچه تکاملی آن مخاطب را به ادامه مطالعه ترغیب می کند . پیشینه تئاتر مالتی مدیا از فوتوریسم تا تجربیات ریچارد فورمن و رابرت ویلسن ادامه می یابد .در ادامه در فصل دوم انواع رسانه و هنرمندان پیش تاز در تئاتر مالتی مدیا مورد توجه قرار داده می شود و در فصل پایانی ما با هنرمندان، تکنولوژی و آینده مالتی مدیا و جهان شمولی و همچنین ساده ترین امکان ممکن برای رسیدن به این گستره آشنا می شویم. در فصل پایانی گفتگوی جذاب استیو لوبر با اریک دایر و همچنین بروک اهارا و الکس تیمبرز را می خوانیم. در پایان از انتشارت بازتاب نگار به واسطه حساسیت های لازم و سلیقه به روز قاعده ویراستاری و چاپ، قدردانی می شود.
فاطمه مشهدی باقر
