حسن پارسایی
گاهی از خود می پرسیم که چگونه جای ارزش ها با هم عوض می شود؛برای جواب دادن به این مقوله باید دوعنصر را درنظر گرفت: اول “پروسه زمانی معین” و”سماجت نیرو های ضد ارزشی برای جایگزین ارزش ها شدن” که البته این کاربا ارائه جانبدارانه و تدریجی و فریبکارانه الگوهای غلط و جایگزین کردن نشانه های “زشت شناختی” به جای ” زیبائی شناختی” انجام می شود که می تواند بر هر مدیوم هنری تحمیل گردد و هر اثری را از آغاز تا پایان زیر سؤال ببرد؛ در چنین شرائطی گاهی حتا عنوان اثرهم از این نگره برکنار نمی ماند : در رابطه با اجرای ” بک ُتو بلاک” باید گفت که عنوان مورد نظر فوق حاصل تفکر انگلیسی مآبانه است که استفاده از آن بسیار غلط و نوعی دهن کجی به زبان فارسی است.
در اجرای”بک ُتو بلاک” به نویسندگی، کارگردانی و بازیگری “سجاد افشاریان” هیچ حادثه و حتا موقعیت صحنه واری وجود ندارد: فقط یک ” بازیگرنما ” با حالت ایستاده ( یا روی چارپایه می نشیند ) با بلندگوئی که ظاهرأ دیالوگ های زنان و مردان گوناگونی را به نوبت پخش می کند ، در حال گفت و گوست. موجودیت محتوائی و ساختاری اجرای فوق ازاین فراترنمی رود.در اجرای ترکیبی و ظاهرأ ” دوسویه بازیگرنما ” و ” صدای آدم های داخل بلندگوی پنهان” شاهد هیچ داستان یا خط روایی و غایت مندی های معین نیستیم: همه چیزدرگفتارهای پاره پاره و چند موضوعه خلاصه شده است؛ تماشاگر حتا شاهد یک صحنه نمایش هم نیست؛ در نتیجه،نمایش بودن این اجرا منتفی است: در کجای دنیا می توان همه عناصرساختاری نمایش، مثل طراحی لباس ، چهره پردازی، دکور، طراحی صحنه و حتا بازیگری را حذف نمود و به جایش یک چارپایه وسط صحنه گذاشت و شروع کرد به گزارش دهی های پاره پاره و دوسویه شخصی وغیرشخصی : ترکیبی از مونولوگ های کوتاه و دیالوگ های دوسویه و عاری از هویت یک اجرای واقعی و عینی.
حتا در” تئاتر بی چیز” هم داده ها و داشته های حداکثری و حداقلی مهمی در زمینه بازیگری وجود دارد ، اما اینجا با هیچ داده و نشانه نمایشی روبه رو نیستیم. اجرا” پرفورمنس” هم نیست،زیرا یکی از خصوصیات پرفورمنس تأکید بر جلوه دهی بصری موقعیت ها و ضمائم صحنه است : اینجا نصف زمان اجرا بدون دلیل و به طور نوبتی درتاریکی می گذرد!؟
بد نیست از تماشاگران زیادی که ازاین اجرا استقبال کرده اند پرسیده شود که آیا حرف زدن بر روی صحنه به معنای اجرای نمایش است؟!
“بک تُو بلاک” در حقیقت هجویه ای برای خود مدیوم نمایش محسوب می شود؛ درآن حتا بازیگرنمای روی صحنه مشکل شیوه بیان دارد: بخش های قابل توجهی از گفتارهای او قابل فهم نیست.
در این اجرا کارگردان برای عامه پسند کردن و خوشامد تماشاگران و نیز رونق گیشه از تکه های محدود و کوتاه ترانه های نوستالژیک فارسی استفاده کرده است.
اجرای ” بک تُو بلاک ” به نویسندگی، طراحی و کارگردانی سجاد افشاریان،اجرائی”ضد نمایش” و عاری ازهرگونه داشته هنری و دراماتیک است: مقوله استقبال زیاد تماشاگران را باید به حساب عدم شناخت از هنر تئاتر نسبت داد ؛ این موضوع درباره بسیاری از موضوعات جامعه هم صدق می کند و رایج است : فراموش نکنیم که حقیقت ها و ارزش های هنر تئاتر فقط و الزامأ با ارزش های خود این هنر به اثبات می رسند و در اصل ارتباطی با شورآفرینی درونی و شخصی و یا دافعه زایی تماشاگران ندارند: چه بسا در شرایطی از یک نمایش بسیار ساختارمند و پر محتوا استقبال نشود و تماشاگران هم صرفأ پی جو و گرفتار خواسته های درونی و شخصی خود باشند: با استقبالی که از این اجرای غیرنمایشی شده عملأ ثابت شده که ” سطح آموزش و تراز فرهنگی جامعه و حتا دانشگاه ها در سطح قابل قبولی نیست.
جذابیت و مقبولیت محوری تئاتر در نشان دادن صحنه هایی از شاخصه های هویت دار، خلاقانه و معناشدنی داستان خود زندگی است.
جای اجرای فوق هم سالن اصلی تئاتر شهر نیست ، زیرا در محتوا، ساختار و ظاهرآن هیچ داده و داشته ای برای پُرکردن مفید صحنه و نیز برای ارزیابی محتوای اجرا وجود ندارد. باید در یکی از سالن های چهارسو یا قشقائی اجرا می شد.
