اردیبهشت سال ۱۳۹۶ بود؛ چهاردهمین «شب بازیگر» و قرار بود از یک پیشکسوت عرصه بازیگری تجلیل شود. نامش را خواندند: فردوس کاویانی. حاضران در سالن اصلی تئاتر شهر به احترام این بازیگر قدیمی که مدت‌ها بود در هیچ محفل هنری حاضر نمی‌شد، ایستادند و تشویقش کردند اما او هرچه به سِن نزدیک‌تر می‌شد تعجب و تأثر همکارانش از دیدن چهره رنجور او بیشتر می‌شد. خیلی از آن‌ها همان شب فهمیدند که کاویانی مبتلا به پارکینسون شده؛ بیماری‌ای که سرانجام پس از چند سال خانه‌نشینی او را راهی سفر ابدی کرد.
خیلی‌ها از شنیدن خبر درگذشت فردوس کاویانی که شب گذشته، نهم مهرماه و پنج روز پس از سالروز تولد ۸۲ سالگی‌اش از دنیا رفت، غمگین شدند بخصوص آنکه در پنج، شش سال گذشته به توصیه پزشکان حتی امکان برقراری تماس تلفنی یا دیدار حضوری برای همکارانش مهیا نمی‌شد چرا که برای بهبود حالش بهتر بود از هر هیجانی دور باشد.
تا پیش از سال ۱۳۹۶ و مراسم «شب بازیگر» ، فردوس کاویانی در ذهن خیلی از همکاران و دوستدارانش بازیگری بود که صرفا از عرصه بازیگری دور شده اما در آن شب اردیبهشتی کاهش وزن قابل توجه و ضعف جسمانی چهره دیگری از زندگی آن روزهای او را نشان داد. کاویانی در آن مراسم نتوانست صحبت کند و فقط در یک جمله کوتاه گفت: «امروز خیلی خوشحالم.»
یک سال بعد در جشن نوروزگان خانه تئاتر ۱۲ هنرمند باسابقه همچون همچون فردوس کاویانی، صدیقه کیان‌فر، ژاله علو، شمسی فضل‌اللهی، داریوش اسدزاده، پری صابری، سعید پورصمیمی، توران مهرزاد، اسماعیل خلج، شهلا ریاحی و آزیتا لاچینی تقدیر شدند ولی کاویانی دیگر شرایط مساعدی برای حضور نداشت. حتی در سال ۱۳۹۸ هم که مراسم دیگری این بار در خانه سینما برای تقدیر از او برگزار شد فردوس کاویانی به دلیل شرایط خاص‌اش نتوانست به سالن مملو از جمعیت «سیف‌الله داد» خانه سینما برود. در آن شب هنرمندانی همچون مسعود جعفری‌جوزانی، حمید جبلی، حسن فتحی، علیرضا خمسه، فاطمه معتمد آریا، صدرالدین زاهد، مهرانه مهین‌ترابی و نیز داریوش مهرجویی (ویدیویی) درباره این بازیگر صحبت کردند.
و به این ترتیب بجز چند پیام تصویری کوتاه که در همان خانه سینما یا یک برنامه تلویزیونی از کاویانی پخش شد، دیگر از این بازیگر خبر چندانی نبود؛ در صورتی که او پیش از حاد شدن حال و احوالش – در یکی دو سال اخیر – به مطالعه و روخوانی دوباره سناریوهای قدیمی مشغول بود و دوست داشت شرایطی هم برای کار داشته باشد اما بیماری فرصتی به او نداد.
فردوس کاویانی در طول بیش از نیم قرن فعالیت هنری آثاری به‌یادماندنی را در تئاتر، سینما و تلویزیون به یادگار گذاشته است.
او سال‌ها قبل در گفت‌وگویی که در آرشیو موزه سینما نگه‌داری می‌شود درباره شروع کارش گفته بود، وقتی ششم دبستان بود با تئاترهایی که گاهی در مدرسه می‌دید به تئاتر علاقه‌مند شد و شوق تئاتر او را به تهران کشاند.
او تعریف کرده بود: «کلاس پنجم دبستان که بودم (گروه) تئاتری از تهران به مدرسه ما آمده بود و آنجا اجرا می‌کردند. من آنقدر دوست داشتم این کار را ببینم که به فرّاش مدرسه گفتم هر شب می‌خواهم تئاتر را ببینم. او هم گفت که به جای آن هر شب باید سالن را جارو کنم. قبول کردم و ۱۳ شب تئاتر می‌دیدم و فردا صبحش سالن را جارو می‌کردم. عجیب آنجا بود که من این نمایش را کامل حفظ شدم و بعدها آن را کارگردانی کردم. در واقع این نقطه شروع من برای علاقه به بازیگری و تئاتر بود.»
او در طول دوران کاری خود در نمایش‌هایی همچون بالماسکه دزدان، سلطان مار، سهراب و اسب و سنجاقک، آهسته با گل سرخ، مرگ تصادفی یک آنارشیست (کارگردان) و شهر قصه بازی کرده و یکی از آخرین تجربه‌های حضورش روی صحنه هم به نمایش تانگوی تخم مرغ داغ به کارگردانی هادی مرزبان در سال ۱۳۹۳ برمی‌گردد.
فردوس کاویانی حضور پررنگ‌تری در عرصه سینما داشت و کارش را اولین بار در سال ۱۳۴۹ با فیلم تجاوز به کارگردانی حمید مصداقی شروع کرد و بعدها با کارگردانان بنامی مانند بهرام بیضایی و داریوش مهرجویی همکاری داشت. او طی فعالیتش در سینما در فیلم‌های برجسته‌ای همچون اجاره‌نشین‌ها، هامون، بانو، میکس و نارنجی‌پوش از آثار داریوش مهرجویی، سگ‌کشی از بهرام بیضایی، جایی برای زندگی به کارگردانی محمد بزرگ‌نیا و ساوالان به کارگردانی یداللّه صمدی نقش‌آفرینی کرد.
او در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ علاوه‌بر سینما در تلویزیون نیز حضور فعالی داشت که از جمله مشهورترین نقش‌آفرینی‌های او در تلویزیون، بازی در مجموعه‌های تلویزیونی محبوبی مانند محله برو بیا، محله بهداشت، همسران و آژانس دوستی بوده‌است.
