به گزارش گروه خبر سایت خانه تئاتر، اوایل اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ پریسا مقتدی ـ مدیر تماشاخانه سنگلج ـ از تخریب ساختمان همجوار این بنای تاریخی، که در سال ۱۳۸۸ به شماره ۲۷۴۶۹ در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است، خبر داد و با توجه به لرزش‌هایی که هنگام تخریب به این تماشاخانه وارد شده و از آنجا که این بنا روی قنات قرار گرفته و پیش‌تر هم فرونشست داشته است، ادامه تخریب ساختمان کناری و به دنبال آن گودبرداری و ساخت سازه‌ای جدید را تهدیدی جدی برای تماشاخانه سنگلج اعلام کرد. از سویی، تخریب این ساختمان ظاهرا غافلگیرکننده بوده، چون آنطور که مدیر کل هنرهای نمایشی گفته آنها تا پیش از عید پیگیر بودند تا آن ساختمان به این تماشاخانه واگذار شود.

کاظم نظری ـ مدیر کل هنرهای نمایشی ـ نیز گفته بود: «شهرداری تهران بدون هیچ‌گونه هماهنگی با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دست به این اقدام غیراصولی و غیرقانونی زده است و برای چال‌برداری در این مکان باید از وزارت ارشاد و میراث فرهنگی مجوز بگیرد»، اما محسن سعادتی ـ معاون میراث فرهنگی استان تهران ـ به ایسنا گفت که «شهرداری پیش از تعطیلات نوروز از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران استعلام گرفته بود و پاسخ به آن استعلام این است که طبق ضوابط حریم مصوب بافت سنگلج می‌توانند ساختمان را بسازند.»

معاون میراث فرهنگی استان تهران که به تازگی از تماشاخانه سنگلج و ساختمانی که در جوار آن تخریب شده، بازدید کرده است، اظهار کرد: ساختمان را شهرداری تخریب کرده و زمانی که از آن بازدید کردم درحال تخلیه نخاله‌ها بودند.

او در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود آنکه تماشاخانه سنگلج در فهرست آثار ملی ثبت شده و عرصه و حریم مشخص دارد، ساختمان همجوار آن تخریب شده و متعاقبا اجازۀ ساخت سازۀ جدید در عرصه و حریم آن ‌داده شده است؟ گفت: مِلکی که تخریب شده است و برای آن استعلام گرفته شده بود، بنای تاریخی و میراث فرهنگی نبوده است. از طرفی، طبق ضوابط حریم، اگر یک بنای تاریخیِ ثبت‌شده داخل حریم مصوب دیگری قرار داشته باشد، مقررات و ضوابط آن حریم مصوب، ملاک خواهد بود. ساختمانی که تخریب‌شده در بافت تاریخی سنگلج بوده، پس ضوابط حریم این بافت شامل حال آن می‌شود. شهرداری استعلام گرفته و این موارد به آنها ابلاغ و تاکید شده است که ملاک باید ضوابط عمومی حریم مصوب باشد.

معاون میراث فرهنگی استان تهران درباره اینکه براساس ضوابطی که میراث فرهنگی ابلاغ کرده است، ساختمان همجوار تماشاخانه سنگلج تا چند متر اجازه ساخت دارد؟ گفت: ساخت و ساز باید مطابق با قوانین و ضوابط حاکم بر حریم بافت سنگلج باشد، که سازه‌ها در حریم این بافت می‌توانند ۱۲ متر ارتفاع داشته باشند.

سعادتی در پاسخ به برخی اظهارت درباره ساخت ساختمانی ۲۰ طبقه در جوار تماشاخانه ثبت ملی سنگلج، اظهار کرد: از این موضوع اطلاعی ندارم. آنها باید مطابق با قوانین و ضوابط حاکم در بافت سنگلج این ساختمان را بسازند، که طبق این ضابطه می‌تواند تا ۱۲ متر باشد. در این مورد، ضابطه عمومی حریم مصوب ملاک عمل ما است.

معاون میراث فرهنگی استان تهران در پاسخ به نگرانی‌های تماشاخانه سنگلج درباره آسیب و خسارات احتمالی وارده به این بنای قدیمی، با توجه به لرزه‌هایی که هنگام تخریب ساختمان همجوار به آن وارد شده و خطراتی که از بابت تشدید فرونشست پیش‌بینی شده است، تاکید کرد: هنگام ساخت سازۀ همجوار نباید خسارتی به ملک ثبت ملی‌شده تماشاخانه سنگلج وارد شود و معیارهای مهندسی و حفاری در حریم مصوب باید مدنظر قرار گیرد.

سعادتی در پاسخ به نگرانی‌هایی نسبت به عمق گودبرداری ساختمان جدید واحتمال  ساخت طبقات بیشتر در زیر زمین که تماشاخانه سنگلج را در تهدید بیشتر قرار خواهد داد، گفت: درباره ساخت طبقات در عمق زمین اطلاعی ندارم. به هر حال میراث فرهنگی بازدیدهای مستمر خود را خواهد داشت تا مشکلی پیش نیاید. برای ما هم بناهای تاریخی که ثبت ملی شده‌اند خط قرمز هستند. میراث فرهنگی در کنار تماشاخانه سنگلج است و تا جایی که بتواند از آنها دفاع می‌کند.

به گزارش گروه خبر سایت خانه تئاتر، محمد چرم‌شیر در چشم و دل دانشجویان دهه‌های گذشته تئاتر، استادی عزیز و ستودنی است. کمتر استادی را بتوان نظیر او صبور و دقیق یافت که با دقت و شکیبایی بی‌مانندی، اولی‌ترین مشق‌های نمایشنامه‌نویسی دانشجویان خود را بخواند.

حالا سال‌هاست که چرم‌شیر در هیچ دانشگاهی تدریس نمی‌کند. کناره‌گیری او هرچند خودخواسته بوده اما قطعا شرایط دانشگاه‌های هنری و وضعیت کلی آن در این تصمیم‌گیری بی‌تاثیر نبوده است.

۱۲ سال پیش در چنین روزهایی، دانشجویان تئاتر دانشگاه سوره برای او نکوداشتی برگزار کردند و ما به انگیزه روز معلم بخشی از سخنان چرم‌شیر را در آن روز خاص مرور می‌کنیم.

روز پنجم اردیبهشت ‌سال ۱۳۸۹ بود که این بزرگداشت به همت دبیرخانه دومین جشنواره تئاتر سوره برگزار شد و محمد چرم‌شیر که آن زمان هم دل خوشی از وضعیت تئاتر و دانشگاه‌های هنری نداشت، رو به روی تعدادی از دانشجویانش ایستاد و خطاب به آنان گفت: هرگز به شما دروغ نگفتم و سعی نکردم چیزی را پنهان کنم بلکه همواره تلاش کردم رک و بی‌پرده سخن بگویم و امروز نیز چنین می‌کنم. خیلی دوست نداشتم امروز اینجا باشم چون قلب کوچک من تحمل این‌همه هیجان و دوست‌داشتن را ندارد.

او از انزواطلبی خود نیز سخن گفت: آدمی به شدت منزوی هستم. در طول زندگی هنری‌ام همیشه در انزوا بوده‌ام و همواره تلاش کرده‌ام گوشه‌ای در تاریکی بایستم، اما امروز شما مرا زیر نورافکن گذاشته‌اید و همین برایم سخت است.

او که در آن مقطع یکی از پرکارترین و تاثیرگذارترین نمایشنامه‌نویسان کشورمان بود، از برگزاری این برنامه قدردانی کرده و گفته بود : فقط نمایشنامه‌نویسم. به کلمات بسیار اعتقاد دارم. کلمات برایم شریف و مقدس‌اند، من فقط نمایشنامه‌نویسم، با کلماتم.

چرم‌شیر در آن عصر بهاری رو به دانشجویانش افزود: دوست دارم واژگان عدالت، آزادی، عشق، دوست‌داشتن و… را بنویسم و همواره تلاش کرده‌ام خواستار حرمت کلمات باشم. آیا توانسته‌ام چنین کنم؟… نمی‌دانم.

او از آرزوهای خود نیز سخن گفت: در کنار شما ایستادم و زندگی کردم و تلاش کردم آن‌چه را می‌دانم با تمام جان و دلم به شما منتقل کنم. امیدوارم توانسته باشم چنین کنم و آرزومندم روزگاری باشد که به زنان و مردانش افتخار کنم که توانسته‌ام چیزی به آنان بیاموزم، آن روز برایم بسیار بزرگ‌تر خواهد بود.

چرم‌شیر در آن عصر اردیبهشتی از استادان خود نیز به نیکی یاد کرد: «از روزگار و معلمانم یاد گرفتم به کلمات احترام بگذارم و آن‌گونه باشم که کلمات آلوده نشود. امروز دوست داشتم درباره خیلی‌ چیزها بگویم اما افسوس که برخی کلمات آن‌قدر آلوده شده‌اند که نمی‌توانیم آن‌ها را به کار ببریم. اما من همه کلمات را دوست دارم، چون دوستدار  شما هستم. »

حالا سال‌ها از آن روزها می‌گذرد و محمد چرم‌شیر، نمایشنامه‌نویسی که نمایشنامه‌هایش با کارگردانی بزرگ‌ترین و در عین حال جوان‌ترین هنرمندان این کشور بر صحنه‌های تئاتر ما جان می‌گرفتند، هنوز هم خود را معلم می‌داند. او گرچه دیگر در دانشگاهی درس نمی‌دهد اما به امر آموزش بی‌توجه نیست و در هر جایی فرصت آن باشد، آموزه‌های خویش را، بی‌دریغ به شاگردان خود می‌بخشد چراکه به گفته دکتر علی رفیعی، چرم‌شیر، دستِ بخشنده‌ای دارد.

در همان مراسم، استاد دیگری هم حاضر بود؛ خسرو حکیم رابط، نمایشنامه‌نویس پیشکسوت که دهه‌های متوالی به آموزش دانشجویان و هنرجویان مشغول بوده است. حال که به انگیزه روز معلم، آن  نکوداشت را یادآوری می‌کنیم، خوب است که از این استاد نیز یادی کنیم که اتفاقا استاد محمد چرم‌شیر هم بوده است.

او بزرگ‌ترین فضیلت هنرمند را درک رنج دیگران دانست و درباره چرم‌شیر گفت: آثار محمد چرم‌شیر همواره بسیار تکان‌دهنده و تأثیرگذار است. زیرا او از کوچه‌های آوارگی، طوفان، آب و آتش و سرزمین رنج گذر کرده است و این همه از غنای تجربه او می‌آید. زیرا تا هنرمند سختی نکشیده باشد، نمی‌تواند آثاری این‌چنین اثرگذار بیافریند. بسیار خوشبختم که بیش از ۳۰ سال پیش در خدمت محمد چرم‌شیر آموختم. وای به حال معلمی که شاگردش از او جلو نزند و من افتخار می‌کنم که در خدمت بزرگی مانند چرم‌شیر بودم.