نمایش” زندانی یوسف آباد” به نویسندگی و کارگردانی رضا فوادی در سالن استاد جمشید لایق مجموعه تاتر محراب از ۲۵مهر تا ۱۵ آبان اجرا خواهد داشت۔

به گزارش گروه خبر سایت خانه تئاتر این نمایش برداشتی آزاد از نمایشنامه “زندانی خیابان دوم” اثر “نیل سایمون” است و عواملی چون: محمد صدری، مبینا کریمی و حسین معتمد در آن به ایفای نقش می پردازند.

نمایش زندانی یوسف آباد به وضعیت  اقتصادی و مشکلاتی چون: بیکاری، محیط زیست، شلوغی شهر و آپارتمان نشینی در شهر های بزرگ می پردازد و آن را مورد نقد قرار می دهد.

علاقمندان به تماشای این اثر از ۲۵ مهر ماه ساعت ۱۹:۳۰ درمجموعه تاتر محراب واقع در خیابان ولیعصر تقاطع امام خمینی (چهاراه سپه سابق)  سالن جمشید لایق مراجعه نمایند.

نگاهی به  نمایش ترکیبی ” شبیه خون” به نویسندگی “سهراب حسینی”، با طراحی و کارگردانی ” محمد حاتمی”

حسن پارسائی

کاربرد و کارکرد “مونولوگ” عمدتا برای برون فکنی‌های فردی و شخصی است  و البته  مهم‌تر از خود  برون‌فکنی، توجه  به علت‌های آن  و  نشان دادن  جزئیات  چنین  حالتی است؛ یعنی روند آن همانند همه حوادث  نمایشنامه‌هاست که بر اساس  پیرنگ (طرح)  و عملأ  مبتنی  بر  روابط علت و معلولی‌اند؛ نهایتأ هم با همین ها ُکل نمایشنامه یا نمایش شکل می گیرد.

در نمایش ترکیبی ” شبیه خون” به قلم ” سهراب حسینی” و با طراحی و کارگردانی ” محمد حاتمی” که هم اکنون  در تالار  “سایه”، از مجموعه سالن های تئاتر شهر اجرا می شود، یک برون‌فکنی شاعرانه، اندیشمندانه و در مقاطعی هم دردناک و کنش‌زا بخش اعظم اجرا را تحت‌الشعاع خود قرارداده است .این برون فکنی که در نمایش محوریت دارد،قابلیت محتوائی آن را داشته که از چارچوب خود  و تک  پرسوناژی  نمایش زیاد فراتر نرود، اما دراجرا با  وارد شدن دو مرحله ای  دو آدم دیگر ( مرحله اول را می توان به  بازخوردی شدن  یک رویای عاشقانه درذهن پرسوناژمرد نسبت داد،اما برای دومی این امکان  وجود ندارد) نمایش از مونودرام  کامل، خارج  و عملأ به ” درامی با محوریت  یک مونودرام ” در می‌آید  که البته  ساختار بسیار متناقض  و پارادوکسیکالی دارد  و اساسأ  “دو جنسه” و “دو جوره” است؛ ضمن آن که یکپارچگی اجرا را هم از بین برده است؛ چنانچه از این ضعف ساختاری مهم بگذریم،آنچه که بر زبان  پرسوناژ مرد بیان می‌شود، بسیار شاعرانه ،اندیشمندانه، پر محتوا، استعاری و  زیباست: ” هر خوابی ببینم از این  زندگی  بهتر است” ، ” تمام  آینه ها  را شکسته اند”،”برگردم به آرامش آینه ها”، برگردم به صبوری ستاره ها” ، ” هوا پر از عطر معاشقه  بود” و ….ضمنأ  یاد  کردن  از شاعرانی  چون ” احمد شاملو” ، ” فروغ فرخزاد”  و ارزش گذاری به  شعرهایشان  با نوع  شخصیت  پرسوناژ مرد، که نسبتأ روشنفکر است، منافاتی ندارد و اساسأ این دو مقوله از سنخیتی همسان و متوازن  برخوردارند.

برخی از دیالوگ های پرسوناژ مرد  گرچه  یک سویه  اجرا می شود،اما خطاب به دیگران است:او ضمن حرف زدن حتا با دست به افرادی درمیان تماشاگران اشاره می کند . خود او هم توسط بلندگو به طور جنبی و تلویحی  مورد خطاب  قرار می گیرد. مونولوگ های  پرسوناژ اصلی حول  یک موضوع  واحد و یکسان نیست ، بلکه ذهنمایه ها و دلمایه هائی شامل دغدغه‌ها، شورآفرینی های فردی  و نیز انتقادات ضمنی و تلویحی انسانی  و اجتماعی است.

طراحی صحنه ، ساده اما قراردادی  و تا حدی  عامدانه  و همزمان ابهام‌آمیزاست: نشستن میان یک سینی پر از آرد ، کاربرد و کارکرد نمایشی خاصی ندارد. دراین نمایش ترکیبی، دو صحنه بسیارزیبا وجود دارد: اول صحنه‌ای که زن جوان قسمت بالائی و متحرک صندلی را درحالی که با یک مخاطب فرضی حرف می‌زند، می‌چرخاند ؛ صحنه  دوم ، رقصیدن  زن  در میان  پرده  توری  مدور، مخروطی شکل و سفیدرنگ است.

بازیگر اصلی  نمایش ” محمد حاتمی” ، طراح  و کارگردان نمایش هم است، بازی او خوب و پذیرفتنی است. زنی که  دو بار بدون مقدمه وارد  صحنه می‌شود  و دو صحنه  زیبا می‌آفریند، ( صدف محسنی )  حضوری  کوتاه ، اما  به  تناسب نقش‌اش بازی زیبائی دارد.

کاربرد نور موضعی ونور رنگی، مؤثر و دریک مورد ( نور قرمز) تأویل دار هم است. کارگردانی نمایش ، صرفنظر از دو گانگی ساختاری متن، به تناسب محوری شدن یک بازیگر عملأ ساده، مناسب و پذیرفتنی است.این نمایش در کُل ارزش یک بار دیدن را دارد.

نگاهی به نمایش ” ملاقات با بانوی سالخورده” اثر ” فردریش دورنمات” به کارگردانی “میترا علوی نسب”

حسن پارسائی

آیا نگاه قیاسی(کُلی) به نمایشنامه وصرفأ تأکید بر خط روائی اثرو پیش برد آن در روی صحنه  بر نگره  استقرائی، یعنی  توجه  به  جزئیات و ساختار نمایشنامه برتری دارد؟ یا باید به نسبت های برابر از هردو بینش بهره گرفت؟

اجرای نمایش “ملاقات با بانوی سالخورده” اثر ” فردریش دورنمات ” به کارگردانی ” میترا علوی طلب ” مدل  گویائی برای اثبات موارد فوق است.

در این اجرا نشانه ای از نگره استقرائی نیست و فقط ” کُلی نگری” شده است: توجهی به ساختار نشده وبه تبع آن همه پرسوناژهای نمایش ازهویت سنی و نشانه های شخصیت  درونیشان، تهی شده‌اند؛ درعوض، چند جوان وعده ای نوجوان وحتا یک کودک محوریت داستانی اثر را به خود اختصاص داده و نتیجه آن شده که هیچ گونه تأویل درحرکات وهیچ جلوه نشانه‌مندی در میزانسن ها امکان نمایشی نیافته است.

نمایش “ملاقات با بانوی سالخورده” اثر ” فردریش دورنمات” از آن دست آثاری است که توجه و تأکید استقرائی  بر یکایک پرسوناژها و مخصوصأ انتخاب هوشمندانه بازیگران مناسب و نیز توجه عمیق به چهره‌پردازی و طراحی لباس آن ها از اصول اولیه اجرای نمایشنامه است و هرگز نمی توان با چند جوان و نوجوان کم تجربه چنین نمایشنامه ای را اجرا کرد؛

بی‌توجهی به این نکته اساسی در اجرای نمایش فوق منجر به فاجعه شده؛ یعنی کارگردانی و شیوه اجرای متن از همان آغاز با کژاندیشی و کژراهگی همراه بوده است.

میزانسن ها فقط در راستای پیش برد خط  ُکلی داستان نمایش هستند و البته در آن ها صرفأ سلیقه شخصی و” اجرا به هر شکل ممکن” مد نظر بوده است؛ ضمنأ چون بازیگران مناسبی انتخاب نشده‌اند،خود نقش‌ها و”پرسوناژ بودنشان” زیرسؤال رفته و به باور در نیامده‌اند.

استفاده از موسیقی فیلم “عصر جدید” اثر “چارلی چاپلین” هم مزید بر علت شده است: موسیقی متن مورد نظر فقط برای خود فیلم “چارلی چابلین” مناسب است؛ این موسیقی به دلیل آن که تماشاگر با آن آشناست ، هنگام شنیده شدن تماشاگران را یاد آن فیلم معروف می‌اندازد و در نتیجه ، نوعی ” فاصله گذاری حسی و ذهنی” عملأ  ُرخ می دهد : تماشاگر از اجرای نمایش “ملاقات با بانوی سالخورده” فاصله می گیرد و ذهن و احساسش به یاد “چارلی چاپلین” و فیلم مورد نظر می‌افتد.

همه بازیگران بجز “بانوی جوان” لباسی شبیه هم به تن دارند. آن‌ها بجای آن که  افراد گوناگون  و متمایزی به حساب آیند، اساسأ همانند گارسون‌ها و خدمه هتل به نظر می‌رسند.

“میترا علوی طلب” حتا ازعهده درک و اجرای عنوان نمایشنامه (ملاقات با بانوی سالخورده )  برنیامده و در عوض، “ملاقات با بانوئی جوان و زیبا” را به صحنه آورده است: بازیگر نقش “بانوی سالخورده” یک دختر جوان است که چهره‌پردازی هم نشده و با همان چهره جوانش روی صحنه آمده است.

در این اجرا دکور تعیین کننده‌ای که به مکان مورد نظر هویت مکانی بدهد ، وجود ندارد و به رغم آن که تاکنون چند اجرای خوب از این نمایشنامه به روی صحنه رفته است، کارگردان فرصت تأمل و تعمقی درخور را به خود نداده تا حداقل از داشته‌های آن اجراها به طور حداقلی و در حد معقول و منطقی بهره بگیرد.

استفاده از صدای کوبیدن دست برسینه و ران ها برای ایجاد صدای قطار ترفندی بسیار کودکانه  و حتا مزاحم است. در  صحنه‌ها نشانه‌ها و شاخصه‌های دراماتیکی وجود ندارد. تنها عنصر مناسب در این اجرا کاربری نور ثابت و بدون تغییر است که  گرچه ویژگی خاصی ندارد، اما به اجرا آسیبب  وارد نکرده است.

در مقوله ” نقد هنر” قانونی است که توجه به آن چراغ راهی برای هرهنرمند است: اگر اثری قبلأ اجرا شده  و نمونه‌های مشخص وهنرمندانه‌ای از آن وجود داشته باشد، اجرای ورسیون بعدی به شرطی اصولی و رواست که از اجراهای قبلی به مراتب بهتر و زیباتر باشد، وگرنه انتخاب و اجرای آن کاری عبث و نکوهش آمیز است.

بازی بازیگران به دلیل آن که به پرسوناژهای نمایشنامه شباهت نسبی و فیزیکی هم نداشتند، در خور تأمل و تعمق نیست. کارگردانی نمایش” ملاقات با بانوی سالخورده” هم بسیار ضعیف و حتا در حد اجرای نمایش‌های مدرسه‌ای است.