افزایش قیمت بلیط کنسرت‌ها به خاطر قیمت بالای سالن‌های دولتی است

در ادامه این نشست حمیدرضا نوربخش -مدیرعامل خانه موسیقی ایران- با اشاره به وضعیت موسیقی در دوران مختلف در دهه‌ چهار دهه گذشته،گفت:امروزه هم موسیقی خیلی وضعیت مطلوبی ندارد، از ۱۵هزار عضو خانه موسیقی ایران ۹۰درصد کسانی هستند که برای کسب درآمد مشکل دارند که بخشی از نبودن کار به خاطر دولتی شدن حوزه موسیقی است. البته ما در صنف موسیقی مشکلات زیادی داریم و اگر از ابتدا در حوزه موسیقی یک مصوبه و قانون درست داشتیم واقعا این وضعیت موسیقی ما نمی‌شد.

نوربخش تاکید کرد: امروز وقتی یک آهنگ تولید و عرضه می‌شود باید مخاطب هم داشته باشد، یک نوازنده ‌یا خواننده سنتی کار خودش را در کجا باید عرضه کند؟. البته در حوزه موسیقی پاپ این موضوع متفاوت است زیرا خواننده آهنگ جدید خود را به صورت رایگان هم در اختیار مردم‌ می‌گذارد و در کنسرت‌هایش هزینه آن را جبران می‌کند.

وی با اشاره به موضوع کپی رایت نیز خاطرنشان کرد: یک هنرمند با یک اثر خیلی می‌تواند ماندگار باشد اما گاها حق معنوی یک اثر حفظ نمی‌شود، کپی رایت خیلی موضوع مهمی است و می‌تواند اقتصاد هنر را متحول کند، همچنین حمایت از اثر نیز مهم است، برخی آهنگ‌ها توسط خوانندگان و نوازندگان تولید می‌شود که بسیار با کیفیت است اما هیچ حمایتی از اثر نمی‌شود و همین امر باعث می‌شود موسیقی رشد نکند.

مدیرعامل خانه موسیقی ایران با بیان اینکه بخشی از مشکل حوزه موسیقی، بودجه حمایتی است، توضیح داد: در تمام دنیا از موسیقی جدی کشورشان حمایت مادی می‌شود، برای مثال ارکستر سمفونیک لندن با حمایت‌های مهمی کار می‌کند. اما در کشور ما این اتفاق رخ نمی‌دهد و شاهد حمایت‌های جدی از حوزه موسیقی نیستیم.

نوربخش بیان کرد: موسیقی سنتی ما در حال احتضار است در حالی که جان مایه موسیقی ایرانی ساز و آواز است زیرا همین موسیقی پیونددهنده ادبیات و شعر بوده و از طریق همین آواز خواندن جوانان دهه ۳۰ و ۴۰ با بسیاری از غزل‌های شاعران آشنا و آنها را حفظ کردند و این به نوبه‌ی خودش در حفظ زبان و ادبیات ما بسیار تاثیرگذار است. این در حالی است که امروز موسیقی ما قرابت خاصی با ادبیات و زبان فارسی ندارد و یکی از راه‌های حفظ زبان ما در حال از بین رفتن است.

وی با گلایه از وضعیت سالن‌های کنسرت تصریح کرد: سالن‌های اجرا برای موسیقی مهم است، قیمت اجاره این سالن‌ها که اغلب هم دولتی هستند باعث شده تا کنسرت به یک‌ کالای لوکس تبدیل شود، در حال حاضر هر بلیط کنسرت یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان است و کدام بخش جامعه می‌تواند با این شرایط به کنسرت برود و اصلا چندبار می‌تواند در طول یک سال به اجراهای کنسرت برود. وقتی پیگیر افزایش قیمت بلیط کنسرت‌ها که حداقل در سال دوبار هم شاهد آن هستیم؛ می‌شوید می‌بینیم که افزایش قیمت سالن‌ها باعث این اتفاق می‌شود، سالن‌های ما هم اکثرا دولتی است و سوال اینجاست چرا دولت برای عرصه هنر یک فضای ارزان‌تری را فراهم نمی‌کند و می‌خواهد از سالن‌های خود نهایتا سود را ببرد. وقتی با یک تهیه‌کننده صحبت می‌کنیم می‌گوید هزینه‌های ما بالا رفته است. هزینه کجا بالا می‌رود جایی که دولت می‌خواهد سالن اجاره بدهد و اگر دولت هزینه‌ کرایه ‌سالن‌ را کاهش بدهد قطعا قیمت بلیط هم افزایش پیدا نمی‌کند.

مدیرعامل خانه موسیقی ایران ادامه داد: درجه‌بندی هنرمندان موسیقی مهم است، اما کسی‌برای سفارش کار به سراغ ما نمی‌آید تا ما براساس درجه‌بندی هر هنرمند قیمت را مشخص کنیم، بیشتر سفارشات در قالب ارتباطات شکل گرفته و تولید می‌شود. همین الان بسیاری از کنسرت‌گذاران پاپ با پول درحال حمایت مادی از خوانندگان هستند و هیچ تخصصی در این حوزه ندارند. در حالی که باید این امر سامان‌دهی بشود و بی‌قاعده جلو ‌نرویم.

قرار نبود سینما و موسیقی داشته باشیم

حسین پاکدل -نویسنده و کارگردان تئاتر- نیز در بخش دیگری از این نشست به سیر وضعیت سینما و موسیقی پرداخت و گفت: قرار نبود سینما و موسیقی داشته باشیم و دریک‌ دوره‌ای رادیو و تلویزیون تولیداتی در هر دو حوزه داشت. سینما بقای خود را مدیون فیلم‌ «گاو» و آن‌ جمله‌ای است که امام خمینی(ره) در مورد آن بیان کردند. ۱۰ سال پس از انقلاب اسلامی یعنی در سال ۶۸ دستور دادند موسیقی از رسانه ملی حذف شود، در واقع آن زمان هم‌ موسیقی چیزی شبیه قانون‌ عفاف و حجاب امروز شده بود گه یک‌سری موافق و یکسری مخالف داشت.

وی ادامه داد: مدیریت فرهنگی جامعه در آن زمان مبنای خاصی نداشت و کسانی که پای موسیقی و سینما ایستادند بعدها چوبش را خوردند. حتی برخی بعدها گفتند سینما، موسیقی و تئاتر اگر صنف پیدا کرد چگونه آنها را حذف کنیم. خوشبختانه خانه سینما با همه مشکلاتی که داشت به عنوان یک الگو پایدار موفقیت آمیز برای سایر هنرها ایجاد شد، اما در این میان خانه تئاتر نتوانست محل اعرابی در هنر باشد و موسیقی هم که اطلاعی ندارم.

پاکدل با گلایه از رفتار بسیاری از هنرمندان یادآور شد: جدای از دولت‌ها در تمام دوران بعد از انقلاب بسیاری از همکاران‌ ما زمینه ضربه زدن به خودمان را فراهم کردند. در واقع رفتارهای برخی همکاران در راستای آن چیزی بوده که دولت‌ها می‌خواستند و همین امر کار ما را در بسیاری از موارد سخت کرده است. یادتان که نرفته چه کسی درب خانه سینما را گل گرفت وجلوی دوربین کارت صنفی خود را قیچی کرد.

این نویسنده تئاتر در ادامه اساسنامه خانه سینما را خواند و گفت: اساسا ما تشکل‌ناپذیر هستیم زیرا از ابتدا، کار تیمی را به ما یاد ندادند و از این رو دولت‌ها با هرنوع تشکلی به عنوان مزاحم برخورد می‌کنند. آنچه هم گاها دولت‌ها در یک تشکل صنفی دنبال می‌کنند به خاطر اعمال نظر سریع و راحت خودشان در یک بخشی است. ولی ما آموزش عمومی و کار جمعی نداریم. جدای از آن افراد هستیم که دموکراسی‌ناپذیری ذاتی داریم و نمی‌دانیم چه چیزی می‌خواهیم.

وی افزود: بنده به عنوان کسی که قبل و بعد از انقلاب اسلامی را دیده این نکته را می‌گویم که وحدت حیرت‌انگیزی باعث بروز انقلاب اسلامی شد و این انقلاب فقط به دست مذهبی‌ها رخ نداد و همه با هم متحد بودند. در همان زمان یعنی فردای انقلاب ما در گوشه و کنار کشور مشکلات زیادی داشتیم اما با وحدت توانستیم آنها را حل کنیم اما امروز دیگر آن وحدت را نداریم.

پاکدل بیان کرد: ما در هنر به پیشواز سانسور می‌رویم، این کار باعث می‌شود انسان مبتکر کنار برود البته سوال اینجاست که امروز تاثیرگذاری فرهنگی را چه کسی مشخص می‌کند؟، زیرا در تولید محتوا مشکل داریم و فقط محصولات شعاری تولید می‌شود.

این کارگردان تئاتر تصریح کرد: یک‌ زمانی صدا و سیما با تولید تله فیلم‌های ارزان تلاش کرد تا سینما را کنار بزند. این موضوع آسیب‌های زیادی را به همراه داشت و امروز شاهد خسارت‌های آن روز هستیم. وقتی هرکسی با هر میزان سوادی کارگردانی، بازیگری و فیلم‌نامه‌نویسی می‌کند تازه متوجه می‌شویم در آن زمان صدا و سیما چه کرد. امروز سلیقه مخاطب برای هنرمندان ما تعیین تکلیف می‌کند و برخی هنرمندان هم پس از کمی معروفیت ادعای خدایی دارند.

وی ادامه داد: بدگویی در مورد خانه سینما و تئاتر، دفاع نکردن صنفی و حتی چشم‌داشت به دولت‌ها گاهی از سوی برخی همکاران  به عنوان یک عامل برای پیشرفت محسوب می‌شود. بنابراین برای اینکه جلوی این اتفاقات را بگیریم باید دوره‌های آموزشی برای خودمان بگذاریم تا بفهمیم تشکل صنفی چه تاثیری دارد. تامین مالی صنف توسط اعضا، اختصاص سهم اندک ‌از درآمدها به صنف، آگاهی‌بخشی و آموزش و تربیت نسل جوان و برگزاری نشست‌های آسیب‌شناسی هم می‌تواند به یک تشکل صنفی کمک کند.

پاکدل ابراز کرد: برخی همکاران ما به یکباره تصمیم می‌گیرند ‌تا فلانی هست من کار نمی‌کنم، این رفتار واقعا برای من قابل درک نیست زیرا این کار دقیقا همان چیزی است که طرف مقابل شما می‌خواهد و با این کار همین قدر هنر باقیمانده هم از بین می‌رود. بنابراین بسیاری از اتفاقات در درون خود ما می‌افتد و ما باید خودمان متحد باشیم. هنرمند باید همیشه در صحنه باشد تا هنر باقی بماند.

مسئولین باید بدانند هنر یک شغل است

در بخش پایانی این نشست امیر راد -رئیس انجمن هنرمندان نقاش ایران- نیز به بیان نکاتی در خصوص تشکیل صنف پرداخت و گفت: ما صنف نداریم و آنچه امروز می‌بینید یکسری انجمن‌های فرهنگی هنری است که تلاش می‌کنند جایگاه صنفی پیدا کنند. صنف در معنای امروزی یک پدیده مدرن است که پس از تشکیل دولت و ملت‌ها شکل گرفته است. وقتی حکومت مرکزیت پیدا می‌کند صنف به شکل امروزی مهم می‌شود و ما می‌توانیم به وسیله صنف قدرت را با حکومت شریک شویم.

وی ادامه داد: اصولا در این شرایط هم همراه با قدرت مسئولیت هم در صنف به وجود می‌آید و در این شرایط صنف به عنوان واسطه‌ای بین دولت و اعضای صنف قدرت و مسئولیت را برعهده خواهد داشت و از این رو یکی‌ از ارکان دموکراسی هم خواهد بود. اما در ایران در طول سالیان بعد از انقلاب اسلامی سعی شده صنف همین کارکرد را داشته باشد و تلاش صنف‌ها همین‌ بوده است. اما برای نمونه در انجمن نقاشان ایران که چندین سال است بنده فعالیت دارم دائما با سلیقه مدیر بالادستی روبه‌رو بودیم.

راد یادآور شد: انجمن‌های فرهنگی هنری ما از دهه ۷۰ شروع به فعالیت کردند و آنچه ما به عنوان صنف از آن یاد می‌کنیم تلاش یکی از مدیران فرهنگی وقت بوده و ایشان هنرمندان را تشویق به تاسیس همین انجمن‌های فعلی کردند. بنابراین خود ما هنرمندان هم خیلی با هم متحد نبودیم تا یک صنف را تشکیل بدهیم.

رئیس انجمن هنرمندان نقاش ایران بیان کرد: در دولت دوازدهم جلسات متعددی بین کارگروه‌های وزارت فرهنگ و وزارت کار برگزار شد تا تعریف کار هنرمندان مشخص شود. توافق‌نامه‌ای در این خصوص بین دو وزیر امضا شد که نهایتا با تغییر دولت تمام آن از بین رفت. امید است در دولت فعلی بتوانیم همان‌توافق‌نامه را دوباره پیش ببریم. زیرا بزرگترین مشکل هنرمندان‌ این‌ است‌که کار آنها تعریف نشده است و هنر شغل آنها محسوب نمی‌شود. در گذشته بسیاری از هنرمندان قدیمی شغل اصلی‌شان چیز دیگری بوده و هنر در کنار شغل اصلی بود اما امروز هنر شغل اول هنرمندان ‌است‌ زیرا شغل دیگری وجود ندارد.

وی افزود: مسئولین باید بدانند هنر یک شغل است که هنرمند انجام می‌دهد، یک نقاش شاید سه ماه مشغول تفکر باشد تا به یک ایده نقاشی برسد. ضمن اینکه یک هنرمند هم از درآمدهای این کشور سهمی دارد، یک‌ کشور وقتی یک درآمدی دارد باید از روش‌های مختلف آن را به دست مردم برساند و کار هنر هم از این امر مستثنی نیست، در واقع از طریق صنف می‌توان بخشی از درآمد دولت را به هنرمندان رساند.

راد در پایان سخن گفت: یک بخشی از درآمد کشور برای حوزه فرهنگ و هنر است، بنابراین سازمان برنامه و بودجه باید ببیند که هر صنفی چه کار تخصصی انجام می‌دهد و براساس همان مبالغی را اختصاص بدهد.