بسیاری از موسسه های فرهنگی و هنری غیر دولتی فعال در زمینه ی آموزش، در کنار مراکز دانشگاهی زمینه را برای ورود نسل های جدید به شاخه های مختلف فرهنگی فراهم می کنند، در این میان اتفاقا سهم آموزشگاه های هنری غیر دولتی شاید به نوعی ملموس تر از فضای دانشگاهی باشد.عمده ی موسسه های هنری غیر دولتی در املاکی استیجاری فعالیت کرده و هزینه های جاری متنوعی برای حفظ یا بالا بردن سطح امکانات سخت افزاری و نرم افزاری خود جهت ارائه آموزش با کیفیت دارند. بسیاری از هنرمندان فعال در شاخه های مختلف هنری به دلیل ماهیت مقطعی و فصلی بودن حرفه اصلی خود، برای تربیت نسل های جوان و صدالبته تامین بخشی از معاش زندگی در همین موسسه های آموزشی مشغول به تدریس هستند. در نظر داشته باشید مشاغل جانبی دیگری از جمله کافه ها یا عرضه محصولات فرهنگی از جمله کتاب، نمایشنامه، فیلم های سینمایی و یا فروش صنایع دستی خانگی هم امکان ارائه در این فضاهای هنری را دارند و در صورت عدم فعالیت این مجموعه های فرهنگی و آموزشی و جبران نکردن خسارت وارده، چندان امکان تاب آوری نداشته، بعد از مدتی مقاومت مجبور به تعطیلی می شوند.
با بروز شرایط موجود به دلیل گسترش ویروس کرونا در سطح جامعه و تعطیلی ادامه دار مراکز فرهنگی از جمله سالن های تئاتر و آموزشگاه ها، چه برنامه مشخصی برای کم کردن میزان خسارت وارد شده به فعالان این حوزه در نظر گرفته شده است ؟
این اساسی ترین سوالی است که با بروز محدوددیتهای مختلف برای عرصه فرهنگ و هنر، هنوز برای فعالین بی پاسخ مانده است.شاید در ماه های نخستِ اعلام محدودیت ها با واژه غافلگیری و شوک به جامعه، می شد از بار مسئولیت شانه خالی کرد اما اکنون با گذشت بیش از نه ماه از شیوع ویروس کرونا و تعطیلی تمامی مراکز فرهنگی در ایران، آیا هنوز هم غافلگیر هستیم یا اصولا وضعیت اهالی هنر از نگاه مسئولین چندان اهمیتی ندارد ؟
اگر چه شاید در ابتدا مشکل چندانی در ظاهر بروز نکند و تصورشود تعطیل شدن چند سالن تئاتر یا آموزشگاه هنری تاثیری در فضای اقتصادی جامعه نداشته باشد، اما اگر با دیدی کلان تر نگاه کنیم، غیر از مباحث اقتصادی که اتفاقا با تعطیلی این مراکز گریبان گیر تعداد کثیری شاغلِ مرتبط با این حوزه می شود، فضای جامعه نیز با کمبود بستر تولید هنری و آموزشی مواجه شده که هیچ کدام از مراکز دولتی توان جبران آن را ندارند.
ابتدایی ترین راهکار در زمینه ادامه روند آموزش، مبحث آموزش آنلاین بود که بازهم بدون توجه به ساختار سینما و تئاتر مطرح شد؛ چرا که بسیاری از آموزش های حوزه ی هنر از بنیان، امکان ارائه بصورت آنلاین را ندارند به طور مثال کارگاه های "بدن در بازیگری" ، "تکنیک های فیلمبرداری" یا "طراحی صحنه" و ... را عملا نمیتوان در بستر آنلاین آموزش داد! در حوزه تولید و عرضه محصولات هنری هم شاید در این میان با طرح هایی مثل اکران آنلاین و یا برگزاری گالری های مجازی امکانی حداقلی برای فعالیت سینما یا هنرهای تجسمی فراهم شود، اما ذات تئاتر با دیگر شاخههای هنری متفاوت است و شاید حتی اجراهایآنلاین یا کارگاههای مجازی، راه به جایی نخواهند برد و تنها یادِ تئاتر را در خاطر بخش اندکی از جامعه زنده نگاه دارد.
زلف این مشکلات جدید به هزاران مسئله دیگر از گذشته گره خورده و مسئولین دولتی با گذشت چندین ماه از اعلام رسمی ورود کرونا به کشور، هنوز برنامه مشخصی برای جبران خسارات وارده ارائه نداده اند. روند بدون برنامه و اعمال تعطیلیهای مقطعی که به صورت هفتگی اعلام شده و همین قطره چکانی بودن سوهانی است بر روان جامعه هنری، باعث شده شرایط امروز تئاتر و موسسه های آموزشی غیر دولتی به معنای دقیق کلمه فاجعه آمیز شود و این بار مکملی قوی به نام کرونا هم بر تن رنجور فرهنگ و هنر تزریق شده که باید تاوان نتیجه این آزمایشها را اهل فرهنگ پرداخت کنند.
حال مجدد می پرسیم آیا تصمیم گیرندگان دست از انفعال بر خواهند داشت یا همچنان قطره چکانی و مقطعی حرکت می کنند؟ آیا صدای خرد شدن استخوان های اهل فرهنگ و هنر به گوش نمی رسد ؟ شاید باید از درد فریادی بلندی بکشیم تا صدایمان به گوش سیاست گذاران فرهنگی نیز برسد.